Интернет-дүкенді нөлден қалай құруға болады

Интернет-сауданың жалпы сауда көлеміндегі үлесі күн сайын геометриялық прогрессиямен артып келеді.

Ranking.Kz порталының мәліметінше, Қазақстанда интернет-сауда қарқынды өсуде: оның үлесі алдыңғы жылдармен салыстырғанда екі есе артқан, ал интернет-дүкендерде ресімделетін тапсырыстардың 80%-дан астамы мобильді құрылғылар арқылы жасалады.

Сондықтан да, онлайн-сауда — бүгінде бизнесті дамытудың ең перспективалы бағыттарының бірі әрі қосымша сатылымдар үшін қуатты арна.

Онлайнға шығу және табысты сауда жасау үшін не қажет? Онлайн-дүкеніңізді ашып, дамытуға арналған кезең-кезеңімен жасалған нұсқаулықты ұсынамыз.

1-қадам. Нысаналы аудиторияны анықтаймыз

Сайт құрып, онлайн-саудаға шықпас бұрын бірнеше дайындық қадамдарын жасау қажет. Солардың ең біріншісі — сіздің сайтыңыздың нысаналы аудиториясын анықтау.

Кәдімгі, офлайн дүкен иелері үшін бұл аудитория дүкенге келіп, тауар сатып алатын тұтынушылармен шамамен сәйкес келеді. Алайда бұл әрқашан толықтай бірдей бола бермейді. Кейде интернеттегі аудитория мен нақты өмірдегі аудитория бір-бірінен мүлде ерекшеленуі мүмкін. Мұнда әлеуметтік, жас ерекшеліктері, жыныстық, географиялық және басқа да факторлар рөл атқарады.

Мысалы, жасы 55-тен асқан адамдар киім немесе аяқ киімді кәдімгі дүкеннен қуана-қуана сатып алады, ал интернет-дүкенге сирек барады. Өйткені көпшілігі үшін онлайн-сатып алу — түсініксіз дүние. Олар мұны қалай жасау керегін білмейді.

Неліктен нысаналы аудиторияны міндетті түрде анықтау қажет? Бұл интернет-дүкенді жарнамалау және ілгерілету кезеңінде сізге үлкен көмек болады. Себебі жарнамалық науқандарды дәл осы аудиторияны ескере отырып баптау керек болады. Сонымен қатар, нысаналы аудитория сіздің дүкеніңіздің ассортиментіне, форматына және логистикасына да әсер етеді.

2-қадам. Интернет-дүкеннің форматы мен мамандануы

Екінші қадам — болашақ интернет-дүкеннің форматы мен оның мамандануын анықтау. Егер сізде қазірдің өзінде офлайн-дүкеніңіз болса, оның құрылымын және мамандығын жай ғана онлайн-маркетке көшіруге болады. Ал егер офлайн-дүкеніңіз жоқ болса, болашақ дүкеннің құрылымын жақсылап ойластыру керек. Сайтқа кірген адам қай бөлімде не бар екенін оңай түсінуі тиіс. Мысалы, балаларға арналған кедаларды "Аяқ киім — Балаларға арналған аяқ киім — Спорттық аяқ киім" бөлімінен табуы керек, ал "Бас киімдер" бөлімінен емес.

Қандай форматтағы дүкендерді таңдауға болады?

• Кең ауқымды әмбебап дүкен. Мұндай дүкенде негізгі тауарлардан бастап қосымша және ілеспе тауарларға дейін барлығы болады. Мұнда пайдаланушы шатаспайтындай, өте жақсы құрылымдалған каталог қажет.
• Мамандандырылған дүкен. Мұнда белгілі бір тауар санаты ғана ұсынылады. Мысалы, автокөлік шиналары немесе бөлме өсімдіктері. Мамандануды одан әрі нақтылауға да болады: тек Nokian шиналары немесе тек кактустар. Иә, мұндай дүкендер де өте табысты жұмыс істей алады.
• Монобрендтік дүкен. Атаудан-ақ түсінікті — бұл интернет-дүкенде бір ғана брендтің тауарлары сатылады. Мұндай дүкендер жиі франшиза арқылы ашылады.
• “Географиялық” дүкен. Бұл форматтағы дүкенде барлық тауарлар бір елдің өндірушілеріне тиесілі. Мысалы, БAE-ден автокөлік бөлшектері, Кореядан косметика немесе қытай асханасына арналған жеткізу қызметі.

Осы форматтардың әрқайсысының өз аудиториясы болады. Айтпақшы, неғұрлым нақты маманданған дүкендерде келушінің сатып алушыға айналу ықтималдығы әлдеқайда жоғары. Өйткені мұндай клиент не іздейтінін нақты біледі және керегін табу мүмкіндігі соғұрлым жоғары.

3-қадам. Ассортиментті қалыптастыру

Бұл қадамды алдыңғы қадаммен қатар, болашақ дүкеніңіздің каталог құрылымын қалыптастыру кезеңінде жасау керек. Дегенмен, ассортиментті таңдау — жеке қарастырылуы қажет маңызды дайындық бөлігі. Себебі мынадай жайттар бар.

Мәселен, Қазақстанда кейбір тауарлар мен тауар топтарына міндетті таңбалау (маркировка) енгізілген (мысалы: аяқ киім, әтірлер мен иіс сулар, аң терісінен жасалған бұйымдар және т.б.).

Бұл өз кезегінде кәсіпкерден қосымша шығындарды талап етеді: электронды құжат айналымы, жаңартылған заманауи кассалық техника және т.б. Мұндай тауарларды белгіленген талаптарды сақтамай сату — кәсіпкер үшін айыппұлдарға және басқа да санкцияларға әкеліп соғуы мүмкін. Сондықтан бұл факторды да ассортиментті қалыптастыру кезінде міндетті түрде ескеру қажет.

4-қадам. Логистика мәселелерін шешу: тауарларды жеткізу, сақтау және жеткізілім

Келесі қадам — тауарларды жеткізу, сақтау және оларды сатып алушыларға уақытылы әрі ыңғайлы жеткізу мәселелерімен айналысу.

Тауар жеткізу мәселесі дәстүрлі дүкендегідей шешіледі: сіз жеткізушілерді табасыз, тауарды көтерме бағамен сатып аласыз және сатасыз. Кейбір жағдайларда, мысалы, гүл дүкені үшін, клиенттің тапсырысына сәйкес жеткізілетін жүйе тиімді жұмыс істейді — бұл кезде жеткізуші қысқа мерзімде сізге жаңа гүлдерді жеткізеді, ал сіз одан букет құрастырасыз.

Интернет-дүкен үшін тауарларды сақтау үшін шағын қойма немесе арнайы бөлме қажет болуы мүмкін. Бұл туралы дүкенді ашпас бұрын ойланып қойған жөн.

Тауар сатып алу мен сақтауда кәсіпкерде әдетте қиындықтар болмайды, ал жеткізілім мәселелері көпшілігі үшін — жаңа нәрсе. Сондықтан, осыған тоқталып өтейік.

Data Insight деректері бойынша, ең танымал жеткізу тәсілі — тапсырысты беру пункттеріне (ПВЗ) немесе постаматтарға жеткізу. Бұл жерде клиент сәлемдемесін өзі барып алады. Бірақ бұл тәсіл барлық жағдайда қолайлы бола бермейді. Мысалы, дайын асты ПВЗ-ға жіберу мүмкін емес. Сондықтан басқа жолдарды қолдануға тура келеді.

Курьер арқылы жеткізу — танымалдығы бойынша екінші тәсіл. Бір-екі курьерді жалдап, қала бойынша өз бетіңізше жеткізе аласыз немесе Яндекс.Доставка сияқты қызметтерді пайдалана аласыз. Бұл әсіресе тез бұзылатын өнімдер, мысалы, дайын тағамдар үшін тамаша тәсіл.

Ауылдық жерлерге тапсырыстарды жеткізудің тағы бір кең таралған жолы — қалыпты пошта немесе пошта компаниялары арқылы жеткізу. Мұндай жағдайда сәлемдеме төлеммен жіберіледі: клиент пошта бөлімшесінде тауар мен жеткізу құнын төлейді, ал пошта сізге тауардың ақшасын аударады.

5-қадам. Dzumba платформасында сайт жасаймыз

Интернет-дүкенге сайтты жасау үшін, ең дұрысы — бұл мақсатқа арнайы арналған платформаны қолдану. Әрине, сайтты өзіңіз кез келген платформадан құрастырып, оған интернет-дүкеннің функцияларын плагиндер немесе шаблондар арқылы қосуға болады. Бірақ неге күрделі жолмен жүру керек, егер қарапайым жолы бар болса? Шаблондар мен плагиндерді бәрібір бейімдеу қажет болады, ал бұл қосымша шығын: өйткені интернет-дүкенге арналған функционал, әдетте, ақылы және қымбат тұрады. Сонымен қатар, сізге бағдарламалау мен веб-дизайн бойынша ең болмағанда бастапқы білім қажет болады.

Тағы бір нұсқа — техникалық тапсырма жазып, сайтты веб-студия немесе агенттіктен тапсырыспен жасату. Бұл — ең ұзақ әрі ең қымбат жол. Ұзақ, себебі барлық келісілу мен бекітулерді есепке алғанда, сайтты жасауға 2–3 ай кетуі мүмкін. Қымбат, өйткені түпнұсқалық пен бірегейлік үшін ақы төлеуге тура келеді. Оған қоса, сіз сол студияға «байланып» қаласыз: бастапқы ТТ-ға кірмеген кез келген өзгеріс үшін бөлек төлеуге тура келеді. Сондықтан бірден ыңғайлы құралды таңдап, жұмысқа кіріскен дұрыс.

Dzumba платформасында сайт тіркелген бойда бірден құрылады. Тек бір тауар жүктесеңіз болғаны — сауда жүргізе беруге болады. Платформаны жасаған кезде әзірлеушілер пайдаланушылардың барлық сұраныстары мен тілектерін ескерген. Дизайн мен функционалды халықаралық деңгейдегі дизайнер әзірлеген. Мұнда бәрі егжей-тегжейіне дейін ойластырылған.

Қарапайым тіркелуден кейін сіз конструктордың толық функционалына ешқандай шектеусіз қол жеткізесіз. Жұмыс істеу оңай: қажетті формаларды таңдап, толтырасыз, ал керекті бөлімдер мен тауарлар сайтта бірден пайда болады. Ұсынылған мәтіндік өрістерге сайттың атауын, каталог бөлімдерін, тауар сипаттамасы мен фотосын жазасыз, және қажетті төлем тәсілдерін белгілейсіз. Мұның бәрін сіз басқа сайттарда талай рет жасап көрген боларсыз.

Енді ақшалай жағынан: платформада ай сайынғы абоненттік төлем қарастырылған — 2500 теңге. Бұл — техникалық қызмет көрсету мен платформаны тұрақты түрде фондық режимде жаңартуға арналған төлем. Абоненттік төлем тіркелген сәттен бастап екі айлық тегін кезең аяқталған соң ғана төленеді. Осы уақыт ішінде сіз платформаның бүкіл мүмкіндігін сынап көруге және оның ыңғайлылығына баға беруге мүмкіндік аласыз.

Кемшіліктер де бар, кез келген сервисте болатыны секілді. Мысалы, дайын сайтта қазір блог жасау немесе портфолио жариялау мүмкіндігі жоқ. Мұндай функциялар болашақта пайда болуы мүмкін. Бірақ қазіргі таңда мұнда табысты интернет-сауда жүргізу үшін қажетті нәрсенің бәрі бар.

Dzumba платформасы пайдаланушыға не береді

• тіркелу бірнеше минут ішінде жүзеге асады;
• бағдарламалау немесе веб-дизайн бойынша арнайы дағдылар талап етілмейді;
• кез келген деңгейдегі көпсатылы тауар каталогтарын жасауға болады;
• науқандар, жеңілдіктер және жаппай сатылымдар өткізуге арналған функционал қарастырылған;
• қолданыстағы заңнаманы бұзбайтын кез келген тауарды сатуға болады;
• тапсырыстар мен жеткізілімдерді бақылауға арналған ыңғайлы жүйе;
• қарапайым тауар карточкалары: тек суретті жүктеп, қысқаша сипаттама енгізсе жеткілікті;
• төлем жүйелерінің бірнеше нұсқасы қолжетімді;
• сайттың сервис беттері үшін дайын шаблондар — төлем, жеткізу, компания туралы;
• алғашқы екі ай — тегін, одан кейін барлық пайдаланушылар үшін бірдей төмен абоненттік төлем;
• платформа мен сайт функционалы фондық режимде уақтылы жаңартылып отырады.

6-қадам. Төлем жүйелерін қосу

Көптеген сайт иелері үшін төлем жүйелерін қосу — ең күрделі кезеңдердің бірі. Dzumba платформасында бұл мәселе сәтті шешілген, сондықтан сайтты жасау кезінде төлем жүйелерін қосуда ешқандай қиындық туындамайды.

Сайтты жасау барысында сізге ұсынылған төлем жүйелерінің тізімінен қажетті нұсқаларды таңдап, өз есепшотыңыздың нөмірлерін енгізу жеткілікті — бәрі дайын.

Айтпақшы, әрдайым курьерге қолма-қол төлеу немесе тапсырысты ПВЗ-дан алған кезде төлеу мүмкіндігі де бар.

7-қадам. Интернет-дүкенді жарнамалау және ілгерілету

Идеал дүкен болса да, егер ол туралы ешкім білмесе, сату болмайды. Сондықтан сайтты жасаған бойда дүкен мен оның тауарларын жарнамалау науқандарын бастау қажет. Интернет-дүкенді қайда жарнамалауға болады? Әрине, интернетте. Бірақ дәстүрлі жарнама тәсілдері де жақсы жұмыс істейді.

Міне, интернет-дүкенді ілгерілетудің ең тиімді тәсілдері:

• Әлеуметтік желілердегі таргеттелген жарнама. Бұл — жарнама үшін үлкен мүмкіндіктер алаңы. Қазіргі таңда әрбір әлеуметтік желі қолданушыларға өздерін және тауарларын ақылы жарнамалау үшін қарапайым әрі түсінікті құралдар ұсынады. Жарнама кампанияларын баптау қиын емес (егер қиын көрінсе — таргетологтың көмегіне жүгініңіз).
• Өз әлеуметтік желідегі парақшаларыңыз. Дүкеннің әлеуметтік желідегі парақшаларын қосымша арна ретінде қолданып, жаңа тауарлар, жеңілдіктер мен акциялар туралы жазбалар жариялауға болады. Мұнда байқаулар өткізіп, сыйлықтар ұтып алуға мүмкіндік беретін іс-шаралар ұйымдастырсаңыз — клиенттердің сенімі артады. Пікірлер мен кері байланыс — таптырмас құрал.
• Тақырыптық қауымдастықтардағы серіктестік жарнама. Әлеуметтік желілердегі арнайы топтармен келісіп, жарнамалық жазбалар орналастырыңыз. Мұндай жазбалар ақылы не қызметпен алмасу арқылы болуы мүмкін. Мысалы, бөлме гүлдері дүкенінің жарнамасы — үй өсімдіктерін жақсы көретін топта жақсы қабылданады.
• Яндекс пен Google іздеу жүйелеріндегі контекстік жарнама. Бұл — интернеттегі ең қымбат жарнама түрлерінің бірі, бірақ ең нәтижелі жолы.
• Офлайн жарнама. Жарнама тәсілдері мен таратылу әдістерін дүкеніңіздің бағытына қарай таңдау керек. Бірақ кез келген дүкенге келесі әдістер жақсы нәтиже береді:
• Тауар қаптамасындағы жарнама. Қаптамаға дүкеніңіздің логотипі мен сайт сілтемесін, QR-код пен телефон нөмірлерін орналастырыңыз. Көптеген қайталанған тапсырыстар ескі қаптамадағы мекенжай арқылы жасалады.
• Визиткалар мен шағын полиграфиялық өнімдер (буклеттер, парақшалар, шағын ашықхаттар) — тауармен бірге салынуы керек. Әрине, сайт сілтемесімен бірге.
• QR-кодтар мен сілтемелері бар стикерлер мен жапсырмалар. Аудиторияңыз көп жүретін жерлерге жабыстырыңыз.
• Пошта жәшіктеріне парақша тастау немесе буклеттер тарату. Бұл — киім-кешек, аяқ киім және күнделікті сұранысқа ие тауарлар үшін жақсы әдіс.
• Егер өз дүкеніңіз болса — оған көрнекі жерге QR-кодтар мен сайт сілтемелерін қойыңыз. Мысалы, сөрелерге, терезелерге немесе витринаға жапсырыңыз.

Әрине, осы барлық жарнама арналарын бірден іске қосу мүмкін емес — бұл қымбат. Сонымен қатар, әр арнаны сынақтан өткізіп, клиент тартуға жарай ма, әлде басқа жол іздеу керек пе — соны түсіну қажет. Алдымен 1–2 нұсқадан бастап, кейін басқаларын қоса беріңіз.

***

Міне, интернет-дүкенді құру және іске қосу жолының толық нұсқаулығы — идеядан бастап ілгерілетуге дейін. Бұл тақырып туралы ұзақ айтуға болады, бірақ біз сізге ең қарапайым әрі тексерілген әдістерді ұсынамыз. Сенімді құралдармен үйлестірілсе, бұл тәсілдер міндетті түрде нәтиже береді.

Осы нұсқаулықты бетбелгіге сақтап қойыңыз да, өз онлайн-бизнесіңізді құруды бүгіннен бастаңыз!